Tezi dume (prostate) ni kiungo kidogo kilicho chini ya kibofu cha mkojo kwa wanaume, na huzunguka mrija wa mkojo (urethra).

Ugonjwa wa tezi dume unaweza kuwa wa aina tofauti kama vile:

  • Tezi dume iliyovimba (Benign Prostatic Hyperplasia – BPH)
  • Saratani ya tezi dume (Prostate cancer)
  • Maambukizi ya tezi dume (Prostatitis)

Dalili hutegemea aina ya ugonjwa wa tezi dume, lakini nyingi hufanana. Hapa chini ni dalili za kawaida za matatizo ya tezi dume:

✅ 

Dalili za Kawaida za Ugonjwa wa Tezi Dume (aina yoyote):

  1. Kukojoa mara kwa mara, hasa usiku (nocturia)
  2. Kusita kabla ya mkojo kutoka (kuchelewa kuanza kukojoa)
  3. Mkojo kutoka kwa nguvu ndogo au kwa kudondoka
  4. Kuhisi haja ya kukojoa tena mara tu baada ya kumaliza
  5. Kukojoa kwa maumivu au kuchoma
  6. Kutojisikia vizuri baada ya kukojoa – mkojo hubaki ndani
  7. Kumwagika kwa mkojo bila kutarajia
  8. Damu kwenye mkojo au shahawa (hususani kwa saratani au maambukizi)
  9. Maumivu ya nyonga, mgongo wa chini au eneo kati ya mapaja
  10. Kudhoofika kwa uwezo wa tendo la ndoa (kwa baadhi ya wagonjwa)

✅ 

Dalili Maalum kwa Kila Aina ya Ugonjwa:

1. 

Benign Prostatic Hyperplasia (BPH – Kuvimba kwa tezi bila kansa):

  • Hali ya kawaida kwa wanaume wa umri wa zaidi ya miaka 50.
  • Husababisha dalili za kukojoa kwa shida, lakini si kansa.
  • Tezi huongezeka ukubwa na kubana mrija wa mkojo.

2. 

Saratani ya Tezi Dume (Prostate Cancer):

  • Inaweza kukua polepole bila dalili kwa muda mrefu.
  • Dalili huanza kufanana na BPH, lakini baadaye hujumuisha:
    • Damu kwenye mkojo au shahawa
    • Maumivu ya mifupa (ikiwa kansa imesambaa)
    • Kukosa hamu ya tendo la ndoa
    • Kupungua uzito bila sababu

3. 

Prostatitis (Maambukizi ya tezi dume):

  • Huwa ya ghafla au ya muda mrefu.
  • Dalili zake ni pamoja na:
    • Kukojoa kwa uchungu
    • Homa na baridi
    • Maumivu makali ya nyonga au mgongo wa chini
    • Maumivu wakati wa kumwaga mbegu

🧪 Uchunguzi wa Ugonjwa wa Tezi Dume

Ikiwa unahisi dalili hizo, daktari anaweza kufanya vipimo vifuatavyo:

  • DRE (Digital Rectal Exam) – Kuchunguza ukubwa wa tezi dume kwa kidole kupitia haja kubwa.
  • PSA (Prostate Specific Antigen) – Kipimo cha damu kuangalia viwango vya protini vinavyohusiana na tezi.
  • Ultrasound au MRI
  • Biopsy – kwa uthibitisho wa saratani

⚠️ Tahadhari:

  • Dalili hizi haziashirii moja kwa moja saratani – kuna magonjwa mengine kama BPH na prostatitis yenye dalili sawa.
  • Hivyo, ni muhimu kumuona daktari mapema kwa uchunguzi sahihi.

🔚 Hitimisho:

Ugonjwa wa tezi dume huathiri mkojo, tendo la ndoa, na hali ya maisha kwa ujumla.

Kuchunguza mapema ni hatua muhimu ya kuzuia madhara makubwa kama saratani au kushindwa kukojoa kabisa.

Ukitaka kujua zaidi kuhusu vipimo vya tezi dume au matibabu yanayopatikana, au unataka usaidizi wa kutafuta hospitali karibu na wewe inayotoa huduma hizo, naweza kusaidia pia.

Categorized in:

Afya